ઇલેકટ્રીકલ થીયરી

ઇલેકટ્રીકલ સિસ્ટમ માં અવરોધ નું નામ તો તમે સાંભળ્યું જ હશે તો આ પોસ્ટ માં આપણે ઓવરોધ નો એકમ વિષે સમજીશું તો આવો સમજીયે અવરોધકતા નો એકમ એટલે કે Unit Of  Resistivity વિષે. અવરોધકતા નો એકમ (Unit Of  Resistivity): અવરોધ નો એકમ ઓહ્મ છે અને ઓહ્મ નું ચિહ્ન Ω છે. એટલે કે અવરોધ ને ઓહ્મ માં માપવામાં આવે છે. ઓહ્મનું નામ જર્મન ભૌતિકશાસ્ત્રી જ્યોર્જ સિમોન ઓહ્મના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે, જેમણે ઓહ્મનો કાયદો ઘડ્યો હતો, જે વિદ્યુત સર્કિટમાં વોલ્ટેજ , કરંટ   અને અવરોધ વચ્ચેના સંબંધનું વર્ણન કરે છે.  જાણો:  અવરોધ એટલે શું? સરળ શબ્દોમાં, અવરોધ એ એક માપ છે કે સામગ્રી અથવા ઘટક ઇલેક્ટ્રિક પ્રવાહના પ્રવાહનો કેટલો વિરોધ કરે છે. ઉચ્ચ અવરોધ મૂલ્યો પ્રવાહના પ્રવાહને અવરોધે છે, જ્યારે નીચા અવરોધ મૂલ્યો સરળ પ્રવાહને મંજૂરી આપે છે.

 આ પોસ્ટ માં આપણે અવરોધ ની વ્યાખ્યા વિષે વિસ્તાર થી સમજીશું તો આવો જાણીયે અવરોધ ની વ્યાખ્યા ગુજરાતી માં . અવરોધ ની વ્યાખ્યા અવરોધ એ ભૌતિકશાસ્ત્ર અને વિદ્યુત ઇજનેરીમાં એક મૂળભૂત ખ્યાલ છે જે વિદ્યુત પ્રવાહ દ્વારા જ્યારે તે સામગ્રી અથવા સર્કિટમાંથી વહે છે ત્યારે તેના વિરોધનો સંદર્ભ આપે છે. તે એક મિલકત છે જે નિર્ધારિત કરે છે કે સામગ્રી અથવા ઘટક ઇલેક્ટ્રિક ચાર્જના પ્રવાહને કેટલી સરળતાથી અથવા મુશ્કેલ રીતે મંજૂરી આપે છે.  અવરોધ ઓહ્મ (Ω) માં માપવામાં આવે છે, જેનું નામ જર્મન ભૌતિકશાસ્ત્રી જ્યોર્જ સિમોન ઓહ્મના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે, જેમણે ઓહ્મનો કાયદો ઘડ્યો હતો, જે ઇલેક્ટ્રિકલ સર્કિટમાં મૂળભૂત સિદ્ધાંત છે. ઓહ્મના કાયદા અનુસાર, વાહકમાંથી વહેતો પ્રવાહ તેની આજુબાજુ લાગુ થતા વોલ્ટેજના સીધા પ્રમાણસર હોય છે અને વાહકના અવરોધના વિપરિત પ્રમાણમાં હોય છે.  જાણો: ઓહ્મ નો નિયમ   સામગ્રીના ભૌતિક ગુણધર્મો, વાહકના પરિમાણો અને તાપમાન સહિતના વિવિધ પરિબળોને કારણે અવરોધ ઉદ્ભવે છે. તે સામગ્રીની પ્રકૃતિ કે જેના દ્વારા કરંટ પસાર થાય છે તેના પર તેમજ વાહકની ભૂમિતિ અને લંબાઈ પર આધાર રાખે છે. વિવિધ સામગ્રીઓમાં અવરોધ

વિશિષ્ઠ અવરોધ અથવા અવરોધકતા :                                         તેને સ્પેસિફિક રેઝિસ્ટન્સ કે રેઝીસ્ટીવીટી પણ કહેવામાં આવે છે.                                  R = ρ L/A માં જો L =1m ,A = 1mxm લેવામાં આવે તો R = ρ  થાય છે એટલે કે વિશિષ્ઠ અવરોધ એ કન્ડક્ટર પદાર્થ ના એક મીટર દ્વારા નડતો અવરોધ હોય છે. જાણો: અવરોધ એટલે શું?                   વિશિષ્ઠ અવરોધ નો એકમ                                                   R =  ρ L /A                                  એટલે કે       ρ = RA /L                                                    ∴  ρ = ઓહ્મ - mxm/m  = ઓહ્મ -મીટર                                                               જ્યાં m = મીટર 

અવરોધ એટલે શું? તેનો આધાર કઈ કઈ બાબત ઉપર રહેલો છે ?     અવરોધ : (resistance atle su)                        કોઈપણ પદાર્થ કે વાહક માંથી વીજળી ના  પ્રવાહ ને અવરોધ કરવાના તે વાહક કે પદાર્થ ના ગુણધર્મ ને તેનો અવરોધ કહેવામાં આવે છે. તેને R સંજ્ઞા થી  દર્શાવવા  આવે છે.અને તેનો એકમ ohm છે. તેને માપવા માટે ઓહ્મ મીટર નો  ઉપયોગ થાય છે.ઓહ્મ મીટર ને ક્યારેય  સપ્લાય સાથે જોડવામાં નથી આવતું તેના માટે જે સાધન નો અવરોધ માપવાનો હોય તેના બે છેડા ઉપર ઓહ્મમીટરના બે છેડા પેરેલલમાં જોડવામાં  આવે છે. જાણો:  વીજળી એટલે શું?      અવરોધ નો આધાર :                         વાહક ના અવરોધ નો આધાર નીચે મુજબ ની બાબત પર રહેલો છે.            1.વાહકની ધાતુ પર         2.વાહક ની લંબાઈ પર         3.વાહક ની જાડાઈ પર         4.વાહકના ઉષ્ણતામાન પર    1.વાહકની ધાતુ પર :                                       વાહક જે પદાર્થ નો બનેલો હોય છે.તે પદાર્થ ના ગુણધર્મ પર વાહક ના અવરોધ નો આધાર રહેલો હોય છે. અલગ અલગ ધાતુ ના બનેલ વાહકો નો અવરોધ અલગ અલગ હોય છે.જેમકે તાંબા નો અવરોધ તેના જેટલા જ લંબાઈ અને જાડાઈ ન

અવરોધ કે રેઝીસ્ટન્સ એટલેશું                                                                      કોઈપણ પદાર્થ કે વાહક માંથી વીજળી ના  પ્રવાહ ને અવરોધ કરવાના તે વાહક કે પદાર્થ ના ગુણધર્મ ને તેનો અવરોધ કહેવામાં આવે છે. તેને R સંજ્ઞા થી  દર્શાવવા  આવે છે.અને તેનો એકમ ohm છે. તેને માપવા માટે ઓહ્મ મીટર નો  ઉપયોગ થાય છે. જાણો: વીજળી એટલે શું? ઓહ્મ મીટર ને ક્યારેય  સપ્લાય સાથે જોડવામાં નથી આવતું તેના માટે જે સાધન નો અવરોધ માપવાનો હોય તેના બે છેડા ઉપર ઓહ્મમીટરના બે છેડા પેરેલલમાં જોડવામાં  આવે છે.