ઓહમનો નિયમ શું છે? સરળ ભાષામાં સમજાવટ અને ઉદાહરણ (V = IR)

 ઓહમનો નિયમ શું છે તેની સરળ સમજાવટ ગુજરાતી ભાષામાં. V = IR નું ઉદાહરણ, કરંટ, રેઝિસ્ટન્સ અને વોલ્ટેજ વચ્ચેનો સંબંધ સરળ રીતે સમજાવો

ઓહમનો નિયમ શું છે? | V = IR નું સરળ સમજૂતી સાથે ઉદાહરણ

ઓહમનો નિયમ વિજ્ઞાન અને ઇલેક્ટ્રિકલ ઇજનેરીમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. જ્યારે તમે વિદ્યુત વિષય શીખો છો ત્યારે “ઓહમનો નિયમ શું છે?” એ પ્રથમ પ્રશ્ન હોય છે. આ નિયમ વિદ્યુત દબાણ (Voltage), વિદ્યુત પ્રવાહ (Current) અને અવરોધ (Resistance) વચ્ચેનો સીધો સંબંધ દર્શાવે છે.

ઓહમનો નિયમનું સૂત્ર: V = I × R

અહીં

V = વોલ્ટેજ (Voltage)

I = કરંટ (Current)

R = રેઝિસ્ટન્સ (Resistance)

આ નિયમ મુજબ, કરંટ એ વોલ્ટેજના અનુરૂપ હોય છે અને રેઝિસ્ટન્સના વિરોધમાં હોય છે. એટલે કે જો રેઝિસ્ટન્સ સ્થિર રાખી શકાય, તો વોલ્ટેજ વધારે આપવાથી કરંટ પણ વધારે મળે છે.

ઉદાહરણથી સમજો:

જો કોઈ પરિપથમાં રેઝિસ્ટન્સ 5 ઓહમ હોય અને કરંટ 2 એમ્પિયર હોય, તો વોલ્ટેજ ગણતરી કરવી:

V = I × R

V = 2 × 5 = 10 વોલ્ટ

આનું અર્થ એ થયો કે આ પરિપથમાં 10 વોલ્ટ આપવાથી 2 એમ્પિયર કરંટ વહે છે.

ઓહમના નિયમનો ઉપયોગ ક્યાં થાય છે?

* વીજ પરિપથ ડિઝાઇન કરવામાં

* રેઝિસ્ટર પસંદ કરતી વખતે

* પાવર સપ્લાય અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ડિવાઇસમાં

* ITI અને સ્કૂલ પ્રેક્ટિકલમાં

ઓહમનો નિયમ ક્યારે લાગુ પડતો નથી?

* ડાયોડ, ટ્રાંઝિસ્ટર અને LED જેવા ઉપકરણો નોનલિનિયર હોય છે. તેમાં આ નિયમ લાગુ નથી પડતો.

* જયારે તાપમાનમાં મોટો ફેરફાર થાય ત્યારે પણ ઓહમનો નિયમ સચોટ પરિણામ આપતો નથી.

નિષ્કર્ષ:

ઓહમનો નિયમ વિદ્યુત વિષયનો આધારશિલા છે. V = IR જેવી સરળ ગણતરીઓના આધારે તમે વિદ્યુત પ્રવાહના જુદા જુદા પરિબળો વચ્ચેનો સંબંધ જાણી શકો છો. ખાસ કરીને વિદ્યાર્થીઓ અને ITI તાલીમાર્થીઓ માટે આ વિષયનો લાભદાયક સમજૂતી એ તેમના ભવિષ્ય માટે ખૂબ જ ઉપયોગી બની શકે છે.