ઈલેક્ટ્રિકલ બોર્ડમાં ફોલ્ટ શોધવાની રીત (How to Find Faults in an Electrical Board in Gujarati)

ઈલેક્ટ્રિકલ બોર્ડ (Electrical Board) એ કોઈપણ ઈલેક્ટ્રિકલ સિસ્ટમનું મુખ્ય કેન્દ્ર છે, જ્યાં વાયરિંગ, MCB, ફ્યુઝ, અને વીજ પુરવઠા (Power Supply) જોડાયેલ હોય છે. જો ઇલેક્ટ્રિકલ બોર્ડમાં કોઈ ફોલ્ટ (Fault) થાય, તો તે શોર્ટ સર્કિટ, ઓવરલોડ અથવા ડેમેજ થેલા કમ્પોનન્ટ્સ કારણે હોઈ શકે. આ પોસ્ટમાં, આપણે ફોલ્ટ શોધવાની સ્ટેપ-બાય-સ્ટેપ પ્રોસેસ સમજશું.

ઈલેક્ટ્રિકલ બોર્ડમાં થનારા સામાન્ય ફોલ્ટ્સ (Common Faults in Electrical Boards)

હવે જોઈએ કે ઈલેક્ટ્રિકલ બોર્ડમાં કયા પ્રકારના ફોલ્ટ્સ (Faults) થઈ શકે:

1. MCB/ RCCB ટ્રિપ થવું (MCB/RCCB Tripping Issue)
2. ફ્યુઝ ઉડી જવું (Blown Fuse)
3. ઓવરહીટિંગ (Overheating of Wires or Components)
4. વોલ્ટેજ ફ્લક્ચ્યુએશન (Voltage Fluctuations)
5. સપ્લાય બંધ થઈ જવી (No Power Supply to Load)
6. શોર્ટ સર્કિટ (Short Circuit Issue)
7. અર્થ ફોલ્ટ (Earthing Issue)

ઈલેક્ટ્રિકલ બોર્ડમાં ફોલ્ટ શોધવાની સ્ટેપ-બાય-સ્ટેપ પદ્ધતિ

Step 1 - MCB અને RCCB ચેક કરો (Check MCB & RCCB First)

 જો MCB (Miniature Circuit Breaker) અથવા RCCB (Residual Current Circuit Breaker) ટ્રિપ થાય, તો સમજવું કે કશુંક ખોટું છે.
Solution:

• MCB OFF કરો અને ફિર ફરી ON કરો.
• જો ફરી OFF થઈ જાય, તો શોર્ટ સર્કિટ અથવા ઓવરલોડ છે.
• જો RCCB ટ્રિપ થાય, તો અર્થ ફોલ્ટ છે.

Step 2 - ફ્યુઝ ચેક કરો (Check for Blown Fuse)

 જો બોર્ડમાં ફ્યુઝ (Fuse) હોય અને લાઈટ/પાવર બંધ થઈ ગઈ હોય, તો કદાચ ફ્યુઝ ઉડી ગઈ હશે.
Solution:

• ફ્યુઝ ખોલીને તપાસો કે તે તૂટેલી છે કે નહીં.
• જો ફ્યુઝ તૂટેલી હોય, તો સમાન રેટિંગની નવી ફ્યુઝ બદલી.

Step 3 - વાયરિંગ અને કનેક્શન ચેક કરો (Check Wiring and Connections)

Wires ક્યાંક ડેમેજ થયેલા છે કે લૂઝ કનેક્શન છે?
Solution:

• વાયરને વિઝુઅલ રીતે તપાસો કે એ ગંધાઈ તો નથી?
• સક્રુ ડ્રાઈવરથી તમામ કનેક્શન ટાઇટ કરો.
• જ્યાં વધુ ગરમી લાગે છે, ત્યાં શોર્ટ સર્કિટ હોઈ શકે.

Step 4 - વોલ્ટેજ ટેસ્ટ કરો (Check Voltage Supply)

MultiMeter કે Tester થી તપાસો કે સપ્લાય આવે છે કે નહીં.
Solution:

• ફેઇઝ (Phase) અને ન્યુટ્રલ (Neutral) વચ્ચે 220V આવે છે?
• જો ન આવે, તો સપ્લાયમાં સમસ્યા છે.
• જો અલગ વોલ્ટેજ આવે, તો વોલ્ટેજ ફ્લક્ચ્યુએશન છે.

Step 5 - અર્થિંગ સિમટમ્સ ચેક કરો (Check Earthing Issues)

જો RCCB ટ્રિપ થાય અથવા લાઈટ ચમકે, તો અર્થિંગ ખરાબ હોઈ શકે.
Solution:

• ટેસ્ટર કે મુલ્ટીમીટર થી અર્થિંગનું વોલ્ટેજ ચેક કરો.
• જો 0V થી વધુ હોય, તો અર્થિંગ પ્રોબ્લેમ છે.
• અર્થ રૉડ અથવા પાઈપમાં પાણી નાખીને સારી રીતે કનેક્ટ કરો.

ફોલ્ટ શોધતી વખતે સલામતી માટે ટીપ્સ (Safety Tips for Fault Finding in Electrical Board)

• હંમેશા પાવર OFF રાખીને કામ કરો.
• રબરના હાથમોજા અને ઈન્સ્યુલેટેડ ટૂલ્સ વાપરો.
• જો શોર્ટ સર્કિટ હોય, તો તરત ઈલેક્ટ્રિશિયનને બોલાવો.
• ફ્યુઝ કે MCB નું રેટિંગ યોગ્ય રાખો.

Conclusion: 

હવે તમે ઇલેક્ટ્રિકલ બોર્ડમાં સામાન્ય ફોલ્ટ્સ શોધવાની રીત સમજી ગયા. વોલ્ટેજ ચેક, MCB ચેક, ફ્યુઝ ચેક, અને અર્થિંગ ટેસ્ટ જેવી પદ્ધતિઓથી તમે સમસ્યા શોધી શકો. જો તમને મેજર ઈલેક્ટ્રિકલ સમસ્યા લાગે, તો પ્રોફેશનલ ઇલેક્ટ્રિશિયનની મદદ લો.

તમને આ પોસ્ટ ઉપયોગી લાગી? તો તમારા મિત્રોને શેર કરો!