બ્રિજ રેક્ટિફાયર કેવી રીતે કામ કરે છે? — Step-by-Step સમજણ

બ્રિજ રેક્ટિફાયર AC (વૈકલ્પિક પ્રવાહ) ને DC (ડાયરેક્ટ કરંટ) માં રૂપાંતરિત કરવા માટે ચાર ડાયોડનો ઉપયોગ કરે છે. નીચે સરળ રીતે પગલું-દર-પગલાં સમજાવેલું છે, સાથે ડાયગ્રામ અને waveforms.

બ્રિજ રેક્ટિફાયરનું બંધારણ (Construction)

બ્રિજ રેક્ટિફાયરમાં સામાન્ય રીતે ચાર ડાયોડ (D1, D2, D3, D4) હીરા અથવા સબનું બ્રિજ ગોઠવણીમાં જોડાયેલા હોય છે. બે ટર્મિનલ AC ઇનપુટ માટે અને બે ટર્મિનલ DC આઉટપુટ માટે હોય છે (positive અને negative)।

ચિહ્નો અને ટિપ્પણીઓ

• AC1/AC2: ટ્રાન્સફોર્મર સેકન્ડરી અથવા mains source
• D1–D4: ચાર ડાયોડ (સામાન્ય રીતે silicon diodes)
• + અને - આઉટપુટ terminals (DC)

કેમ અને ક્યારે કયા ડાયોડ ચાલે છે — Step-by-Step

પગલું 1 — AC ઇનપુટ સમજવું

AC સર્કુલેશનમાં દરેક ચક્રમાં બ્લોક બે ભાગમાં આવે છે: સકારાત્મક અર્ધ-ચક્ર અને નકારાત્મક અર્ધ-ચક્ર. દરેક અર્ધ-ચક્રમાં બજારમાં ધન અથવા ઋણ લાઇનો બહાર આવે છે.

પગલું 2 — Positive Half-Cycle (ધન અર્ધ-ચક્ર)

જ્યારે AC1 પર વોલ્ટેજ AC2 કરતા વધારે પોઝિટિવ હોય છે, corriente D1 થી + ટર્મિનલ તરફ અને પછી લોડથી - ટર્મિનલ તરફ D2 મારફતે AC2 પર વાપસી આવે છે. પરિણામે લોડ પર સકારાત્મક DC current આવે છે.

પગલું 3 — Negative Half-Cycle (નકારાત્મક અર્ધ-ચક્ર)

જ્યારે AC2 પર વોલ્ટેજ વધારે પોઝિટિવ થાય છે (અથવા AC1 ની tulna માં negative), તો corriente AC2 → D3 → + → લોડ → - → D4 → AC1 તરીકે વહેતી હોય છે. ફરીથી લોડ પર સરખો દિશામાં current જાય છે — એટલે કે હંમેશા એક જ દિશા.

પગલું 4 — આઉટપુટ waveform

બ્રિજ રેક્ટિફાયરનું આઉટપુટ એક pulsating DC હોય છે — હरेक અર્ધ-ચક્રને DCના પલ્સ તરીકે ફેરવાય છે. તેને વધુ મસત અને સ્થિર બનાવવા માટે કેપેસિટર અથવા ઇન્ડક્ટર સાથે ફિલ્ટર કરવાની જરૂર પડે છે.

પગલું 5 — ફિલ્ટર અને રેગ્યુલેશન

ડાયોડ આઉટપુટ પછી સામાન્ય રીતે એક મોટો કેપેસિટર (જેમ કે 100μF) જોડવામાં આવે છે. કેપેસિટર પલ્સ વચ્ચે energia સ્ટોર કરે છે અને રિપ્પલ ઘટે છે — તેને રેગ્યુલર DC બનાવવા માટે રેગ્યુલેટર (જેમ કે 7805) લગાવવામાં આવે છે.

પગલું 6 — ડાયોડના વોલ્ટેજ ડ્રોપ અને તાપમાન

સામાન્ય સિલિકોન ડાયોડમાં સન્મુખ વોલ્ટેજ ડ્રોપ ~0.7V હોય છે. ચાર ડાયોડમાં ક્યારેક બે સીરિયલ પાસે વહેતી હોય ત્યારે માપવેલા સમગ્ર ડ્રોપ ઓછું પોતે અસર કરે છે — આનો અર્થ એ કે આઉટપુટ પીક માં થોડી ઘટાડો જોવા મળે છે. તાપમાન નિયંત્રણ અને હીટસિંક મહત્વપૂર્ણ છે જો વર્તમાન વધારે હોય.

ઉપયોગો અને ફાયદા

• પાવર સપ્લાય સર્કિટમાં AC to DC સુધારવા માટે
• બેટરી ચાર્જર
• ઇલેક્ટ્રોનિક ડિવાઇસ પાવર પ્રવિષ્ટ કરવા
• સરળ બનાવટ અને ઊંચી વિશ્વસનીયતા

FAQ — પ્રાથમિક પ્રશ્નો

1. બ્રિજ રેક્ટિફાયર અને ફુલ-વેવ રેક્ટિફાયર વચ્ચે શું ફરક છે?

તકાશત્રિક રીતે, "ફુલ-વેવ" રેક્ટિફિકેશન એક પૂરો વિચાર છે — બ્રિજ રેક્ટિફાયર એ ફુલ-વેવ ટેક્નિકનો એક પ્રકાર છે જે ટ્રાન્સફોર્મરના કેન્દ્ર ટૅપ વિના પણ કાર્ય કરે છે.

2. શું ડાયોડ polarities ખોટા જોડવા પર તુટશે?

જો વિદેશી રીતે મોટી વોલ્ટેજ અથવા રિવર્સ કરંટ આવે તો ડાયોડ તૂટવા શકશે — યોગ્ય વર્તમાન અને વોલ્ટેજ રેટિંગ હંમેશા પસંદ કરો.

3. આઉટપુટ DCનો RMS કિમત કેટલો છે?

પલ્સેટ ડીસી માટે RMS ગણતરી અલગ હોય છે; પરંતુ સામાન્ય રીતે DC ડીએસી માટે પ્રથમ રીતે પીક વેલ્યુથી (Vpeak - 2*Vf) નો અંદાજ લો, જ્યાં Vf ડાયોડ ફોરવર્ડ ડ્રોપ છે.

પ્રસારણ: આ પોસ્ટ શૈક્ષણિક ઉદ્દેશ માટે છે. પ્રેક્ટીકલ ડિઝાઈન કરતી વખતે હંમેશા યોગ્ય ઘટકોના ratings અને સલામતી માર્ગદર્શિકા અનુસરો.