વિજયંત્રો અને મોટર્સને ઓવરલોડથી બચાવવા માટે થર્મલ ઓવરલોડ પ્રોટેક્શન (Thermal Overload Protection) એક મહત્વપૂર્ણ સાધન છે. આ પોસ્ટમાં, થર્મલ ઓવરલોડ રિલે શું છે?, તે કેવી રીતે કામ કરે છે, અને તેની સેટિંગ્સ કેવી રીતે કરવી એ વિશે માહિતી મળશે.
થર્મલ ઓવરલોડ રિલે શું છે? (Thermal Overload Relay Su Chhe?)
થર્મલ ઓવરલોડ રિલે એ એક સેફ્ટી ડિવાઈસ છે, જે મોટર અથવા અન્ય ઈલેક્ટ્રિકલ સાધનોને વધારે તાપમાન અને ઓવરલોડથી બચાવવાનું કામ કરે છે. જો મોટર કે ઈલેક્ટ્રિકલ ઉપકરણમાં વધુ કરંટ જાય, તો આ રિલે ટ્રિપ થઈ જાય છે અને મોટરને નુકસાન થવાથી બચાવે છે.
જાણો: કરંટ એટલે શું?
થર્મલ ઓવરલોડ રિલે કેવી રીતે કામ કરે? (Thermal Overload Relay Kaam Kevi Rite Kare?)
થર્મલ ઓવરલોડ રિલેનો કાર્યપ્રણાલી તાપમાન અને કરંટ પર આધાર રાખે છે.
- મોટર ચાલતી વખતે જો વધુ કરંટ જાય, તો થર્મલ રિલેની બાયમેટાલિક સ્ટ્રિપ (Bimetallic Strip) ગરમ થઈને વાંકી જાય છે.
- જ્યારે તાપમાન નક્કી કરેલા લીમીટને વટાવે છે, ત્યારે રિલે ઓટોમેટિકલી મોટરને ડિસ્કનેક્ટ (Trip) કરી દે છે.
- આમ, મોટર ઓવરહીટિંગ (Overheating) અથવા બર્નઆઉટ (Burnout) થવાથી બચી શકે છે.
ઓવરલોડ રિલે કેટલા પ્રકારના હોય? (Overload Relay Ketla Prakar Na Hoy?)
ઓવરલોડ રિલે મુખ્યત્વે ત્રણ પ્રકારના હોય:
1. થર્મલ ઓવરલોડ રિલે (Thermal Overload Relay)
- મોટર અને કોમ્પ્રેસર માટે સૌથી સામાન્ય રીતે વપરાય છે.
- બાયમેટાલિક સ્ટ્રિપ પર આધાર રાખે છે.
2. ઈલેક્ટ્રોનિક ઓવરલોડ રિલે (Electronic Overload Relay)
- સેમી-કોન્ડક્ટર ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરે છે.
- વધુ એક્યુરેટ અને એડજસ્ટેબલ હોય છે.
3. મેગ્નેટિક ઓવરલોડ રિલે (Magnetic Overload Relay)
- મેગ્નેટિક ફીલ્ડ પર આધાર રાખે છે.
- હાઈ-કરંટ સુરક્ષા માટે ઉપયોગી.
થર્મલ ઓવરલોડ રિલે સેટિંગ કેવી રીતે કરવી? (Thermal Overload Relay Setting Kevi Rite Karvi?)
તમારા મોટર અને ઉપકરણોને યોગ્ય સુરક્ષા આપવા માટે, થર્મલ ઓવરલોડ રિલેની સેટિંગ્સ સચોટ રીતે કરવી જરૂરી છે.
સ્ટેપ-બાય-સ્ટેપ ગાઈડ:
- મોટરનો સંપૂર્ણ લોડ કરંટ (Full Load Current - FLC) તપાસો – દરેક મોટર પર FLC લખેલું હોય છે.
- ઓવરલોડ રિલેનો એમ્પિયર સેટ કરો – FLC કરતા 10-20% વધુ સેટ કરો.
- ટેસ્ટ કરો – થોડીવાર મોટર ચલાવી અને રિલે પ્રોટેક્શન કામ કરે છે કે નહીં તે ચકાસો.
- હેન્ડ-રિસેટ અને ઓટો-રિસેટ ઓપ્શન તપાસો – જરૂર મુજબ સેટ કરો.
થર્મલ ઓવરલોડ રિલે અને MCCB માં તફાવત (Overload Relay Ane MCCB Ma Tafavat)
મોટા ભાગે લોકો MCCB અને ઓવરલોડ રિલેને સમાન માને છે, પરંતુ બંને અલગ છે.
| વિશેષતા | થર્મલ ઓવરલોડ રિલે | MCCB (Molded Case Circuit Breaker) |
|---|---|---|
| ઉદેશ્ય | મોટરને ઓવરલોડથી બચાવવું | શોર્ટ સર્કિટ અને ઓવરલોડ પ્રોટેક્શન |
| કાર્યપ્રણાલી | તાપમાનથી ટ્રિપ થાય | ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક & થર્મલ |
| કોણે વાપરે? | મોટર અને કોમ્પ્રેસર | ઉદ્યોગો અને હાઈ-કરંટ એપ્લિકેશન્સ |
થર્મલ ઓવરલોડ રિલે વાપરવાના ફાયદા (Thermal Overload Relay Vaprvana Fayda)
- મોટરને ઓવરલોડ અને ઓવરહીટિંગથી બચાવે
- ઓટોમેટિક રિસેટ ઓપ્શન ઉપલબ્ધ
- વીજળી બચાવે અને મોટરનું જીવનવૃદ્ધિ કરે
- ઇન્સ્ટોલ કરવા અને મેન્ટેન કરવા સરળ
સૌથી સારું થર્મલ ઓવરલોડ રિલે કયું છે? (Best Thermal Overload Relay for Motors)
જો તમે તમારા મોટર માટે શ્રેષ્ઠ ઓવરલોડ રિલે શોધી રહ્યા છો, તો નીચેના બ્રાન્ડ્સ ચકાસો:
- Schneider Electric – Industrial grade overload relays
- Siemens – High-accuracy and reliable relays
- L&T (Larsen & Toubro) – Best for Indian industries
- ABB – Smart electronic overload protection
ઓવરલોડ રિલે માટે સાચી વાયરિંગ કેવી રીતે કરવી? (Overload Relay Wiring Diagram)
તમારા મોટર અને ઉપકરણમાં ઓવરલોડ રિલે યોગ્ય રીતે લગાવવા માટે નીચેના સ્ટેપ્સ ફોલો કરો:
- ઇનપુટ (L1, L2, L3) જોડો – પાવર સપ્લાયથી ઇનપુટ ટર્મિનલ સાથે કનેક્ટ કરો.
- આઉટપુટ (T1, T2, T3) જોડો – મોટર અથવા લોડ તરફ કનેક્ટ કરો.
- NC (Normally Closed) અને NO (Normally Open) કનેક્શન ચેક કરો.
- સંપૂર્ણ વાયરિંગ બાદ ટેસ્ટ ચલાવો અને પ્રોટેક્શન ચકાસો.
Thermal Overload Relay Troubleshooting – સામાન્ય સમસ્યાઓ અને ઉકેલો
1. રિલે સતત ટ્રિપ થઈ રહ્યું છે
- મોટર ઓવરલોડ છે – મોટરનું લોડ ઘટાડો
- રિલે સેટિંગ વધારે ઓછી છે – સેટિંગ્સ ચકાસો
2. રિલે કામ કરી રહ્યું નથી
- વાયરિંગ ભૂલ છે – યોગ્ય રીતે ફરીથી વાયરિંગ કરો
- રિલે ફોલ્ટી છે – નવું રિલે બદલો
નિષ્કર્ષ
થર્મલ ઓવરલોડ રિલે મોટર અને ઈલેક્ટ્રિકલ ઉપકરણોને ઓવરલોડથી સુરક્ષિત રાખે છે. જો તમે સાચી રીતે સેટિંગ્સ કરો, સરખું રિલે પસંદ કરો, અને વાયરિંગ યોગ્ય કરો, તો વીજળી બચાવવી અને મોટરનું જીવન લાંબું કરવું સરળ થઈ જશે.
જો તમને આ માહિતી ઉપયોગી લાગી હોય, તો કોમેન્ટમાં જણાવો અને વધુ ઈલેક્ટ્રિકલ ટિપ્સ માટે જોડાયેલા રહો!
No comments:
Post a Comment