સૌર ઊર્જાનો ઉપયોગ (Uses of Solar Energy)

સૌર ઊર્જાનો ઉપયોગ (Uses of Solar Energy) 

સૌર ઊર્જા (Solar Energy) એ સૂર્ય થી પ્રાપ્ય ઊર્જાનો ઉપયોગ છે, જે પૃથ્વી પર વિભિન્ન રીતે વિદ્યુત ઊર્જામાં પરિવર્તિત થાય છે. સૌર ઊર્જાનો ઉપયોગ વિદ્યુત થિયરી (Electrical Theory) અને આર્કિટેક્ચરલ એન્જિનિયરિંગમાં મોટો છે, ખાસ કરીને સૌર પેનલ્સ (Solar Panels) અને ફોટોવોલ્ટેઇક સેલ્સ (Photovoltaic Cells) દ્વારા.

સૌર ઊર્જાનો ઉપયોગ વિદ્યુત થિયરીમાં:

1. ફોટોવોલ્ટેઇક (PV) સેલ્સ:

   • ફોટોવોલ્ટેઇક સેલ્સ એ સૌથી સામાન્ય ઉપકરણ છે જે સૌર ઊર્જાને વિદ્યુત ઊર્જામાં પરિવર્તિત કરે છે. આ સેલ્સ સૂર્યપ્રકાશને જહેલ અને પેન્લોથી પસાર કરીને વિદ્યુત પ્રવાહ (Electric current) ઉત્પન્ન કરે છે. આ પ્રક્રિયા ફોટોવોલ્ટાઇક થિયરી પર આધારિત છે, જે એવું કહે છે કે સૂર્યપ્રકાશના ફોટોન (Photon) semiconductor સામગ્રી સાથે ટકરાવા પર ઇલેક્ટ્રોનને છોડી દે છે, અને આ રીતે વિદ્યુત પ્રવાહ શરૂ થાય છે.

2. વિદ્યુત પરિપ્રેક્ષ્ય:

   • સૌર પેનલ્સ સિસ્ટમો વપરાય છે જેમ કે સોલર પાવર પ્લાન્ટસ (solar power plants) અને હોમ સોલર સિસ્ટમ્સ (home solar systems) જે DC (ડાયરેક્શન કરંટ) ઊર્જા ઉત્પન્ન કરે છે. આ DC ઊર્જાને AC (એલ્ટરનેટિંગ કરંટ) માં પરિવર્તિત કરવા માટે ઈન્વર્ટર (Inverter)નો ઉપયોગ થાય છે. AC ઊર્જા પાવર ગ્રિડમાં અને ઘરના વિદ્યુત ઉપકરણોમાં ખૂટી જવા માટે વાપરવામાં આવે છે.

3. વિદ્યુત પ્રેરણાની કાર્યપ્રણાલી:

   • સૌર પેનલ પ્રકાશકોઈ પદાર્થ (Photovoltaic material) પર પડે છે, જેની મદદથી વિદ્યુત પ્રવાહ બનાવાય છે. આનો ઉપયોગ વિદ્યુત પ્રેરણાથી (Electromagnetic induction) વિદ્યુત ઉત્પન્ન કરવા માટે થાય છે. તેવું કહેવામાં આવે છે કે સૂર્યપ્રકાશના ફોટોન મલ્ટીલેયર પોલીસિલિકોન (Polysilicon) અને મોનોકિસ્ટલાઇન (Monocrystalline) સામગ્રી સાથે પ્રક્રિયા કરે છે, જે એલેક્ટ્રોનને ઉત્પન્ન કરે છે અને પછી વિદ્યુત પ્રવાહ (Electric current) પરિપ્રેક્ષ્યના માર્ગ દ્વારા વહેતી રહે છે.

4. પર્યાવરણીય ફાયદા:

   • સૌર ઊર્જાનો ઉપયોગ પર્યાવરણ પર વિપ્રતિનાશક પ્રભાવ પાડી શકતો નથી, કારણ કે તે પર્યાવરણીય તત્વો (environmental factors) જેવા કે CO2 ગેસ ઉત્પન્ન કરતું નથી, જે પર્યાવરણીય વૃદ્ધિ માટે વધુ ફાયદાકારક છે. વિદ્યુત થિયરીમાં, સૌર ઊર્જાના તાત્કાલિક ઉપયોગથી હાનિકારક ગેસો(toxic gases) ઉત્પન્ન થતા નથી.

સૌર ઊર્જાનો વિદ્યુત ઉત્પાદનની પ્રક્રિયા:

1. સૂર્યપ્રકાશ સેલ્સ પર પડે છે.
2. આ પ્રકાશ સૌર સેલની સેમિકન્ડક્ટર સામગ્રી પર ટકરાવા સાથે ઇલેક્ટ્રોન છોડે છે.
3. આ વિભાજન પૉટેનશીયલ ઊર્જા પેદા કરે છે, જે વિદ્યુત પ્રવાહમાં પરિવર્તિત થાય છે.
4. આ DC (ડાયરેક્શન કરંટ) ઊર્જાને AC (એલ્ટરનેટિંગ કરંટ) માં ફેરવીને હોમ ઉપયોગ અથવા વિશ્વસનીય પાવર ગ્રિડ માં પરિવર્તિત કરવામાં આવે છે.

સૌર ઊર્જાનું ભવિષ્ય:

સૌર ઊર્જા એક દ્રુત વિકસતી ટેક્નોલોજી છે, અને વિદ્યુત thફિયાનલોની ખૂબ સરળ અને પર્યાવરણીય મૈત્રી ઉત્પાદનમાં આવકમાં વાદી છે. વિશ્વમાં સૌર ઊર્જાનો ઉપયોગ વિસ્તરવાનો છે, ખાસ કરીને ભારત અને અન્ય વિશ્વ દેશોમાં.

વિદ્યુત થિયરી અને સૌર ઊર્જા એકસાથે વધુ ઉચ્ચ કાર્યક્ષમતા પ્રાપ્ત કરવા માટે મજબૂતી અને સ્થિરતા લાવી રહી છે.