મેગર એટલે શું? (What Is Megger)

 શું તમે મેગર(Megger) વિષે જાણો છો તમે જાણો છો કે મેગર એટલે શું તથા મેગર ડાયાગ્રામ (Megger Diagram) જાણો છો? જો નહીં તો આ પોસ્ટ માં તમે મેગર મીટર વિષે વિસ્તાર થી સમજી શકશો. તો આવો સમજીયે What Is Megger In Gujarati.

મેગર એટલે શું?

મેગર એ એક વિશિષ્ટ વિદ્યુત પરીક્ષણ સાધન છે જેનો ઉપયોગ વિદ્યુત પ્રણાલીઓ અને સાધનોમાં ઇન્સ્યુલેશન અવરોધ માપવા માટે થાય છે. તેને ઇન્સ્યુલેશન ટેસ્ટર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. "મેગર" શબ્દ આ સાધનોના મૂળ ઉત્પાદક, મેગર ગ્રુપ લિમિટેડ પરથી આવ્યો છે.

વિદ્યુત પ્રણાલીઓમાં ઇન્સ્યુલેશન અવરોધ એ એક નિર્ણાયક પરિમાણ છે, કારણ કે તે વાહક ભાગોને અલગ કરવા માટે વપરાતી ઇન્સ્યુલેશન સામગ્રીની ગુણવત્તા અને અખંડિતતા દર્શાવે છે. ઇન્સ્યુલેશન અવરોધ માપવાથી, ઇલેક્ટ્રિશિયન અને ઇજનેરો ઇન્સ્યુલેશનની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરી શકે છે અને સંભવિત સમસ્યાઓને ઓળખી શકે છે, જેમ કે ઇન્સ્યુલેશન ભંગાણ, ભેજ પ્રવેશ અથવા બગાડ.

મેગર સામાન્ય રીતે ઉચ્ચ વોલ્ટેજ લાગુ કરે છે, સામાન્ય રીતે સેંકડો અથવા હજારો વોલ્ટની શ્રેણીમાં, પરીક્ષણ હેઠળના ઘટક અથવા સિસ્ટમ પર. આ વોલ્ટેજ તણાવને કારણે ઇન્સ્યુલેશનમાંથી એક નાનો પ્રવાહ વહે છે. મેગર આ કરંટ ને માપે છે અને ઓહ્મના નિયમના આધારે ઇન્સ્યુલેશન અવરોધની ગણતરી કરે છે.

જાણો : ઓહ્મ નો નિયમ 

મેગર ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ્સમાં ઘણીવાર વિવિધ ટેસ્ટ વોલ્ટેજ રેન્જ, અવરોધ માપન સ્કેલ અને વધારાના લક્ષણો જેમ કે સમયબદ્ધ પરીક્ષણો, ધ્રુવીકરણ સૂચકાંક (PI) માપન અને ડાઇલેક્ટ્રિક શોષણ ગુણોત્તર (DAR) માપન હોય છે. આ લક્ષણો સમયાંતરે ઇન્સ્યુલેશન અવરોધ નું મૂલ્યાંકન કરવામાં મદદ કરે છે અને ઇન્સ્યુલેશનની સ્થિતિની આંતરદૃષ્ટિ પ્રદાન કરે છે.

મેગરનો ઉપયોગ કરીને ઇન્સ્યુલેશન અવરોધ પરીક્ષણો સામાન્ય રીતે ઇલેક્ટ્રિકલ સાધનોના ઇન્સ્ટોલેશન, જાળવણી અને મુશ્કેલીનિવારણ દરમિયાન કરવામાં આવે છે, જેમાં મોટર્સ, ટ્રાન્સફોર્મર્સ, કેબલ્સ, સ્વીચગિયર અને ઇલેક્ટ્રિકલ ઇન્સ્ટોલેશનનો સમાવેશ થાય છે.

જાણો: ટ્રાન્સફોર્મર એટલે શું?

મેગરનો ઉપયોગ કરતી વખતે યોગ્ય સલામતી પ્રક્રિયાઓનું પાલન કરવું આવશ્યક છે, કારણ કે ઉચ્ચ વોલ્ટેજ સામેલ છે. વપરાશકર્તાઓ વિદ્યુત સુરક્ષા પ્રથાઓ અને સાધન ઉત્પાદક દ્વારા પ્રદાન કરવામાં આવેલ ચોક્કસ માર્ગદર્શિકાઓ વિશે જાણકાર હોવા જોઈએ.

જાણો: ફ્લેમિંગ ના ડાબા હાથ નો નિયમ 

મેગર ડાયાગ્રામ (Megger Diagram) :

1. પાવર સ્ત્રોત: મેગર મીટર સામાન્ય રીતે બેટરી અથવા આંતરિક પાવર સપ્લાય દ્વારા સંચાલિત થાય છે.

2. ટેસ્ટ ટર્મિનલ્સ: મેગર મીટરમાં બે ટેસ્ટ ટર્મિનલ છે: "લાઇન" અથવા "L" ટર્મિનલ અને "અર્થ" અથવા "ઇ" ટર્મિનલ. આ ટર્મિનલ્સનો ઉપયોગ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટને સિસ્ટમ અથવા પરીક્ષણ કરવામાં આવતા સાધનો સાથે જોડવા માટે થાય છે.

3. ટેસ્ટ લીડ્સ: મેગર મીટર ટેસ્ટ લીડ્સનો ઉપયોગ કરીને પરીક્ષણ હેઠળની સિસ્ટમ અથવા સાધનો સાથે જોડાયેલ છે. લીડ્સમાં સામાન્ય રીતે દરેક છેડે ઇન્સ્યુલેટેડ પ્રોબ અથવા ક્લિપ્સ હોય છે.

4. ઇન્સ્યુલેશન રેઝિસ્ટન્સ મેઝરમેન્ટ: ઇન્સ્યુલેશન રેઝિસ્ટન્સ માપવા માટે, મેગર મીટર લાઇન ટર્મિનલ અને ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટના અર્થ ટર્મિનલ વચ્ચે ઉચ્ચ ડીસી વોલ્ટેજ લાગુ કરે છે. મેગર દ્વારા ઉત્પન્ન થયેલ વોલ્ટેજ પરીક્ષણ હેઠળની સિસ્ટમ અથવા સાધનોના ઇન્સ્યુલેશન પર લાગુ થાય છે. ટેસ્ટ લીડ્સ મેગર મીટરના લાઇન અને અર્થ ટર્મિનલ અને સિસ્ટમ અથવા સાધનસામગ્રીના અનુરૂપ બિંદુઓ વચ્ચે જોડાયેલા છે.

5. કરંટ માપન: મેગર મીટર એપ્લાઇડ વોલ્ટેજના પરિણામે ઇન્સ્યુલેશનમાંથી વહેતા પ્રવાહને માપે છે. માઇક્રોએમ્પ્સ અથવા મિલિએમ્પ્સની શ્રેણીમાં, કરંટ સામાન્ય રીતે ખૂબ જ નાનો હોય છે.

6. ડિસ્પ્લે: મેગર મીટર ડિજિટલ અથવા એનાલોગ ડિસ્પ્લે પર માપેલ ઇન્સ્યુલેશન અવરોધ દર્શાવે છે. અવરોધ મૂલ્ય સામાન્ય રીતે ઓહ્મમાં દર્શાવવામાં આવે છે.

એ નોંધવું અગત્યનું છે કે મેગર મીટરના વિશિષ્ટ જોડાણો અને લક્ષણો મોડેલ અને ઉત્પાદકના આધારે બદલાઈ શકે છે. તેના ઉપયોગ અને કનેક્શન ડાયાગ્રામ પર વિગતવાર સૂચનાઓ માટે હંમેશા સાધન સાથે પ્રદાન કરેલ વપરાશકર્તા માર્ગદર્શિકાનો સંદર્ભ લો.