ઈલેક્ટ્રિકલ એકમો અને ચિહ્નો | ગુજરાતી માં સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા

ઈલેક્ટ્રિકલ એકમો અને ચિહ્નો (Electrical Unit And Symbol In Gujarati)

ઈલેક્ટ્રિકલ એન્જિનિયરિંગના મૂળભૂત પરિમાણો અને માપન માટે ઈલેક્ટ્રિકલ એકમો અને તેના ચિહ્નોનું  (Electrical Unit And Symbol In Gujarati) જાણવું અત્યંત જરૂરી છે. ઈલેક્ટ્રિકલ પ્રવાહ (એમ્પિયર), વોલ્ટેજ (વોલ્ટ), પ્રતિકાર (ઓહમ), અને શક્તિ (વોટ) જેવા એકમો દરેક વિજ્ઞાનના વિદ્યાર્થીઓ અને પ્રોફેશનલ માટે જરૂરી છે. આ લેખમાં તમે ઈલેક્ટ્રિકલ માપનના ફોર્મ્યુલા, ચિહ્નો અને તેમની વિગતવાર માહિતી ગુજરાતી ભાષામાં મેળવી શકો છો. ઈલેક્ટ્રિકલ વિજ્ઞાનના ફંડામેન્ટલ્સને સરળ ભાષામાં સમજાવવું એ આ લેખનો મુખ્ય હેતુ છે.

ઈલેક્ટ્રિકલ એકમો શું છે?

ઈલેક્ટ્રિકલ એકમો એ એવી માપ એકમો છે જે વીજળીના પરિમાણોને માપવા માટે વપરાય છે. આ એકમો ઈલેક્ટ્રિકલ શાસ્ત્રમાં ઉપયોગમાં લેવાય છે

ઈલેક્ટ્રિકલ એકમોની યાદી તેના ચિહ્નો સાથે

---

1. વીજ પ્રવાહ (Electric Current)

• એકમ: એમ્પિયર (Ampere)
• પ્રતીક: A
• અર્થ:
  ઇલેક્ટ્રિક વર્તમાન તે ઇલેક્ટ્રોનની ચળવળ છે જે એક પોઈન્ટમાંથી બીજામાં પ્રવાહિત થાય છે.
• સૂત્ર: $I = \frac{Q}{t}$
  (જ્યાં $Q$ = ચાર્જ અને $t$ = સમય)

---

2. વોલ્ટેજ (Electric Potential or Voltage)

• એકમ: વોલ્ટ (Volt)
• પ્રતીક: V
• અર્થ:
  વિદ્યુત સ્રોતની એક પોઈન્ટથી બીજી પોઈન્ટ સુધી પ્રવાહ વહેવા માટેની શક્તિ.
• સૂત્ર: $V = \frac{W}{Q}$
  (જ્યાં $W$ = કાર્ય અને $Q$ = ચાર્જ)

---

3. પ્રતિકાર (Resistance)

• એકમ: ઓહમ (Ohm)
• પ્રતીક: Ω
• અર્થ:
  ઇલેક્ટ્રિક પ્રવાહના પ્રવાહને અવરોધ આપતી સામગ્રીની ગતિવિધિ.
• સૂત્ર: $R = \frac{V}{I}$
  (જ્યાં $V$ = વોલ્ટેજ અને $I$ = વર્તમાન)

---

4. શક્તિ (Electric Power)

• એકમ: વોટ (Watt)
• પ્રતીક: W
• અર્થ:
  તે વીજળીનો ઉપયોગ અથવા ઉત્પાદન કરવાની દર છે.
• સૂત્ર: $P = V \cdot I$
  (જ્યાં $V$ = વોલ્ટેજ અને $I$ = વર્તમાન)

---

5. ચાર્જ (Electric Charge)

• એકમ: કૂલોમ્બ (Coulomb)
• પ્રતીક: C
• અર્થ:
  ઇલેક્ટ્રિક ચાર્જ તે પ્રોટોન અને ઇલેક્ટ્રોનના કારણે બને છે.
• સૂત્ર: $Q = I \cdot t$
  (જ્યાં $I$ = વર્તમાન અને $t$ = સમય)

---

6. ઊર્જા (Energy)

• એકમ: જાઉલ (Joule)
• પ્રતીક: J
• અર્થ:
  વીજળીના પ્રવાહને કાર્યમાં પરિવર્તિત કરવા માટેની કુલ ઊર્જા.
• સૂત્ર: $E = P \cdot t$
  (જ્યાં $P$ = શક્તિ અને $t$ = સમય)

---

7. ક્ષમતા (Capacitance)

• એકમ: ફેરડ (Farad)
• પ્રતીક: F
• અર્થ:
  એ ક્ષમતા જે ચાર્જને સંગ્રહિત કરે છે.
• સૂત્ર: $C = \frac{Q}{V}$
  (જ્યાં $Q$ = ચાર્જ અને $V$ = વોલ્ટેજ)

---

8. ઇન્ડક્ટન્સ (Inductance)

• એકમ: હેનરી (Henry)
• પ્રતીક: H
• અર્થ:
  તે એવી સંપત્તિ છે કે જે ચુંબકીય ક્ષેત્રના કારણે પ્રવાહમાં ફેરફાર માટે પ્રતિબંધિત કરે છે.
• સૂત્ર: $L = \frac{\Phi}{I}$
  (જ્યાં $\Phi$ = ચુંબકીય પ્રવાહ અને $I$ = વર્તમાન)

---

9. ફ્રિક્વન્સી (Frequency)

• એકમ: હર્ટઝ (Hertz)
• પ્રતીક: Hz
• અર્થ:
  તે દર છે જે સમયે ચક્ર અથવા આલટરનેટિંગ કરંટના પૂરા ચક્રો દ્વારા માપવામાં આવે છે.
• સૂત્ર: $f = \frac{1}{T}$
  (જ્યાં $T$ = સમયનો આવર્તનકાળ)

જાણો : AC vs DC ફ્રિક્વન્સી: તફાવત અને ઉપયોગ પર પૂરી પોસ્ટ લખો

10. ઇમ્પીડન્સ (Impedance)

• એકમ: ઓહમ (Ohm)
• પ્રતીક: Z
• અર્થ:
  તે રેઝિસ્ટન્સ અને રિએક્ટન્સ (આલટરનેટિંગ કરંટમાં) બંનેનો સંયોજક છે.
• સૂત્ર: $Z = \sqrt{R^2 + X^2}$
  (જ્યાં $R$ = પ્રતિકાર અને $X$ = રિએક્ટન્સ)

---

11. ચુંબકીય પ્રવાહ (Magnetic Flux)

• એકમ: વેબર (Weber)
• પ્રતીક: Wb
• અર્થ:
  ચુંબકીય ક્ષેત્રમાં રહેલી ચુંબકીય લાઈનોની સંખ્યા.
• સૂત્ર: $\Phi = B \cdot A \cdot \cos \theta$
  (જ્યાં $B$ = ચુંબકીય પ્રવાહ ઘનતા, $A$ = વિસ્તાર, $\theta$ = ખૂણો)

---

12. ચુંબકીય પ્રવાહ ઘનતા (Magnetic Flux Density)

• એકમ: ટેસ્લા (Tesla)
• પ્રતીક: T
• અર્થ:
  ચુંબકીય પ્રવાહ પ્રતિ એકમ વિસ્તાર.
• સૂત્ર: $B = \frac{\Phi}{A}$
  (જ્યાં $\Phi$ = ચુંબકીય પ્રવાહ અને $A$ = વિસ્તાર)

---

13. પાવર ફેક્ટર (Power Factor)

• પ્રતીક: pf
• અર્થ:
  તે વાસ્તવિક શક્તિ અને દેખાવતી શક્તિનો ગુણોત્તર છે.
• સૂત્ર: $pf = \cos \phi$
  (જ્યાં $\phi$ = વોલ્ટેજ અને વર્તમાન વચ્ચેનો ખૂણો)

---

14. પ્રતિવાહકતા (Resistivity)

• એકમ: ઓહમ મીટર (Ω·m)
• અર્થ:
  સામગ્રીમાં પ્રતિકારનો ગુણોત્તર છે.
• સૂત્ર: $\rho = R \cdot \frac{A}{l}$
  (જ્યાં $R$ = પ્રતિકાર, $A$ = વિસ્તાર, $l$ = લંબાઈ)

---

15. વાહકતા (Conductance):

• એકમ: સીમેન્સ (Siemens)
• પ્રતીક: S
• અર્થ:
  તે એ ગુણવત્તા છે જે વર્તમાનને વહેતી બનાવે છે.
• સૂત્ર: $G = \frac{1}{R}$

---